روانشناسی چیست؟
تعریف روانشناسی
روانشناسی ، علمی است که به بررسی علمی رفتار و فرآیندهای ذهنی می پردازد. منظور از رفتار، آن دسته از فعالیت های جانداران است که بوسیله یک جاندار دیگر یا به وسیله دستگاه های آزمایشگاهی قابل رویت باشد. فرآیندهای ذهنی به آن دسته از فعالیت‌های جانداران که قابل رویت مستقیم نیستند میگویند. اما می توان از روی آثارش در رفتار افراد مشخص کرد.
روانشناسی که معادل انگلیسی آن Psychology است از دو کلمه “روان” و “شناسی” تشکیل شده است. کلمه روان اشاره به بعد روانی انسان دارد. از طرفی کلمه شناسی هم به راه های مطالعه و شناخت روان اشاره میکند.
تاریخچه روانشناسی
در سال 1879 میلادی، آغاز روانشناسی علمی در نظر گرفته شده است. در آن سال ویلهم وونت – بنیانگذار و پدر علم روانشناسی – برای بار اول آزمایشگاه روان شناسی را رسما در آلمان و در دانشگاه لایپزیک تاسیس کرد. با این کار، فلسفه از روان شناسی جدا شد.
روانشناسی وونت مبتنی بر مکتب درون نگری است. این مکتب به عنوان روشی برای مطالعه ذهن و روان بود. درون نگری به معنی تجزیه کردن ومشاهده فرآیندهای ذهنی هوشیار درون شخص (احساسات، تصورات، تفکرات) به همان شکلی که شخص (آزمودنی) نشان میدهد. روش درون نگری از فلسفه به وونت رسیده بود. بنظر وونت درون نگری فلسفی به تنهایی کافی نبود، بلکه باید با آزمایش کنترل شده تکمیل شود.
رویکرد های روان شناسی
روانشناسان به منظور بررسی و شناخت انسان از نقطه نظرات مختلفی بهره می برند. در واقع هر یک از آنها با توجه به پایه های فلسفی گوناگون، پیرو مکتب ها و رویکردهای متفاوتی در روان شناسی می باشند. هر رویکرد نقطه نظر مشخصی نسبت به برخی مسائل دارد، آن ها را توضیح می دهد و در برخورد با اختلالات روانی شکل درمانی خاصی را پیشنهاد می دهد.
رویکردهای غالب روانشناسی شامل موارد زیر می باشد:
روانکاوی
روانکاوی یکی از اولین رویکردهای معروف روانشناسی است که پایه گذار آن فروید بود. روانکاوان معتقدند با بررسی عمیق گذشته افراد و بررسی ناهشیار آن ها می توانند مشکلات افراد را حل کنند. این رویکرد در طول زمان دچار تحولات زیادی شده و رویکرد های نوینی از دل آن درآمده است.
رفتار گرایی
رفتارگرایی یکی از اولین رویکرد های شناخته شده است. این رویکرد تمرکز خود را بر رفتار قابل مشاهده از فرد می گذارد. برای یک رفتارگرا اهمیت ندارد که چه در ذهن می گذرد، صرفا آن چیزی که میبند را اندازه گیری میکند و سپس بررسی می کند. در نهایت نیز برای تغییرش برنامه ریزی می کند.
رویکرد شناختی
در رویکرد های شناختی رفتاری، مسائل روحی و روانی از طریق نحوه شناخت افراد بررسی میگردد. تمرکز این رویکرد روی جریان فکر افراد بوده و نحوه تفکر ناسازگار آن ها بررسی و در درمان تغییر داده می شود.
رویکرد زیست شناختی
رویکرد زیست شناختی به بررسی فرایندهای زیستی که منجر به تغییرات رفتاری و روانی می شود، می پردازد. در واقع اولویت در این رویکرد، بررسی مغز است.
رویکرد پدیدار شناختی
رویکرد پدیدار شناختی حدودا بطور انحصاری به تجارب شخصی توجه دارد. این رویکرد با تجربه شخص از رویدادها، یعنی با پدیدارشناسی فرد سر و کار دارد. این رویکرد را انسان‌گرایی نیز نامیده اند. به این علت این نظریه ها بر خصوصیات تمایز دهنده انسان از حیوان، مانند تلاش در جهت رشد و شکوفایی تاکید می کنند.
این رویکرد برخاسته از واکنش پدیدار شناسان به خصلت بسیار ماشین انگارانه سایر دیدگاه ها در روانشناسی است. برای نمونه، روانشناس های پدیدارگرا مخالف این نظراند که، رفتار به وسیله محرک های بیرونی (برطبق رفتارگرائی)، یا صرفا از راه اطلاع پردازی در ادراک و حافظه (طبق روانشناسی شناختی)، یا توسط تکانه های ناهشیار (طبق نظریه‌های روانکاوی) کنترل می شود.
معرفی برخی شاخه های مختلف روانشناسی
روانشناسی مشاوره
روانشناسی مشاوره یکی از رایج ترین انواع روان شناسی است که کاربردهای زیادی هم دارد. روانشناسان مشاوره بسیاری از کارهای روانشناسان بالینی را انجام می‌دهند، اما اغلب مشکلاتی را تحت درمان قرار می دهند که روانشناسان بالینی کمتر به آن ها می پردازند.
روان شناسی تربیتی
روانشناسی تربیتی یکی از شاخه های روان شناسی است که به تحقیق در مسائل یادگیری و آموزش می پردازد. در واقع هدف از روانشناسی تربیتی، کمک به دست اندرکاران تربیت در برخورد درست با مسائل آموزشی و تربیتی است.
روانشناسی سلامت
روانشناسی سلامت به مطالعه‌ی فرآیندهای رفتاری و روانشناختی در هنگام سلامت، بیماری و مراقبت سلامت می پردازد. این علم معطوف به درک این نکته است که چگونه عوامل و عوامل فرهنگی، رفتاری و روانشناختی باعث سلامت یا بیماری جسمی میشود.
روان شناسی شخصیت
روانشناسی شخصیت اندیشه‌ها، احساسات و رفتار‌هایی را بررسی می کند که سبک منحصر به فرد تک تک افراد برای ارتباط با دنیا را تشکیل می دهند. آنها به تفاوت های شخصی علاقه مند هستند و تلاش می کنند تا همه فرایندهای روانشناختی را با یکدیگر ترکیب و ادغام کنند و از کل شخص، یک توضیح منسجم را ارائه دهند.
روان شناسی اجتماعی
این رویکرد روانشناسی، مطالعه موضوعات و مشکلات و مسائل مرتبط با روان شناسی و جامعه است. روانشناسی اجتماعی، اثرات حضور دیگران را بر رفتار فرد یا رفتار خود را تحت تأثیر گروه مورد بررسی و مطالعه قرار می دهد.
روانشناسی تفاوت های فردی
روانشناسی فردی شاخه ای از روان شناسی است که به بررسی شیوه هایی که در آن ها افراد در رفتار با یکدیگر متفاوتند می پردازد.
روان شناسی مرضی
روانشناسی مرضی شاخه ای از دانش روان شناسی است که به مطالعه الگوهای نامعمول رفتاری، ذهنی و احساسی می پردازد.
روانشناسی فرهنگی
بخشی از دانش روان شناسی است و این دیدگاه را دارد که ذهن و فرهنگ جدایی ناپذیرند و بر این اساس نظریه های روانشناسی در یک محیط ممکن است در محیط دیگر محدود شوند.
روان شناسی محیطی
روان شناسی محیطی رشته ای است که با تعاملات و روابط میان مردم و محیطشان سر و کار دارد.
روان شناسی ورزش
رشته روانشناسی ورزشی همزمان به بررسی چگونگی تأثیر عوامل روانشناختی بر عملکرد آدمی و همین طور چگونگی مشارکت تأثیرات ورزش و تمرین های ورزشی بر عوامل روانشناختی و جسمی می پردازد.
روانشناسی صنعتی و سازمانی
موضوع این شاخه از دانش مطالعه علمی رابطه میان انسان و دنیای کار است. در واقع، کاربرد و بسط و گسترش اصول علم روان شناسی است به مسایلی که انسان در تجارت و صنعت با آنها دست به گریبان است.
روان شناسی مدیریت
مطالعه و بررسی عوامل موثر بر رهبری و مدیریت اثربخش و روابط بین مدیران و کارکنان.
روان شناسی تبلیغات
مطالعه فنون و اثر بخشی تبلیغات در رفتار مصرف کننده و عوامل بر انگیزاننده خریداران به خرید کردن. روانشناسی تبلیغات از مهم ترین فاکتورهای موفقیت کسب و کارهای امروزی به شمار می رود.
روان شناسی جنسی
یک حوزه علمی بین رشته ای است که به بررسی روابط جنسی، رفتار جنسی و اختلالات جنسی در انسان می پردازد.
روان شناسی رشد
شاخه ای از علم روانشناسی است که به توصیف و تبیین تغییرات در طول زندگی فرد می پردازد . اگر چه روان شناسی رشد به تمام مراحل زندگی انسان از تولد تا مرگ می پردازد، اما بر کودکی و نوجوانی تأکید دارد.
روانشناسی زبان
روانشناسی زبان علم مطالعه عوامل روانشناختی و عصب شناختیِ اکتساب، کاربرد، درک و تولید زبان است.
روان شناسی دین
روانشناسی دین یا همان روان شناسی مذهب از شاخه های تحقیقات علمی است که به بررسی دین می پردازد. این علم به بررسی وضعیت های روانشناسانه در جامعه، وجدان گروهی و فردی که در ایجاد، توسعه، کارکرد و از بین رفتن یک دین مؤثر است می پردازد.
تعریف روانشناسی مثبت گرا
روانشناسی مثبت گرا پدیده‌های روان شناختی را در سطح‌های مختلف مد نظر قرار می دهند. این شاخه از روان شناسی به مطالعه تجربیات انتزاعی مثبت، مانند: شادی، سعادت و خوش بینی و ویژگی های شخصیتی مثبت مانند شجاعت و حکمت و همچنین مطالعه نهادهای مثبت مانند ساختارهای اجتماعی که می توانند مدنیت و شهروندی مسئولانه را پرورش دهند.
روانشناسی کودکان استثنایی
روان شناسی کودک به تعریف کلیه مسایل مربوط به کودکان استثنایی از گستره کودکان تیزهوش تا کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان نابینا و کم بینا، کودکان ناشنوا و کم شنوا، کودکان دارای ناتوانی های تکلمی و کودکان دارای ناتوانی های حرکتی و ذهنی، و تمامی امور و تعاریف مربوط به پیشگیری و شناخت و آموزش این کودکان می پردازد.
روان شناسی یادگیری
روانشناسی یادگیری علم مطالعه تغییرات نسبتا پایدار در رفتار است که بر اثر تجربه در توانایی‌های بالقوه فرد بوجود می آید.
روان شناسی تجربی
روانشناسی تجربی علم مطالعه رفتار از راه آزمون و خطاست. هدف این روش مطالعه رفتار موجود تحت شرایط خاص و مقایسه حالات او در این شرایط است.
روانشناسی جنایی
روانشناسی جنایی علم مطالعه شخصیت بزهکاران و نیز روش های باز اجتماعی شدن آنان و بررسی نقش محیط (به معنای عام) بر رفتار مجرمانه است.
روان شناسی بالینی
روانشناسی بالینی یک نوع تخصص در روان شناسی است. این رویکرد مراقبت های جامع بهداشت روانی و رفتاری را برای افراد فراهم میکند. این یک تخصص وسیع است و طیف گسترده ای از آسیب های روانی شدید را دربر می گیرد. مشخصه آن جامعیت و نیز ادغام دانش و مهارت در داخل و خارج از روان شناسی است. همه سنین، تنوع متعدد و سیستم های گوناگون شامل دامنه روان شناسی بالینی میشود. لازم است به این نکته توجه شود که حیطه وظایف روانشناسی بالینی با روان پزشکی تفاوت دارد.
تماس با ما:
آن وب کلاس برگزار کننده دوره های روانشناسی تخصصی و کارگاه های روانشناسی عمومی به صورت آنلاین می باشد. همچنین برگزاری دوره ها و کارگاه های علوم انسانی نیز از دیگر شاخه های این مرکز می باشد.
صفحات مشابه با این نوشته:
آشنایی با انواع مکانیسم های دفاعی
چه زمانی به روانشناس مراجعه کنیم؟
دیدگاه ها
ارسال دیدگاه